Test doskonałości

Czym jest liczba doskonała? Zacznijmy od dwóch definicji.

Info

Liczba doskonała

Liczba doskonała to taka, która jest równa sumie wszystkich swoich dzielników właściwych.

Info

Dzielnik właściwy

Dzielnik liczby różny od niej samej.

Podobnie jak w przypadku testu pierwszości, problem doskonałości liczby jest podobny do problemu znalezienia wszystkich dzielników liczby, opisanego tutaj: Wszystkie dzielniki

Zaczynamy od formalnej specyfikacji i przykładu.

Specyfikacja

Dane

• \(n\) - liczba naturalna

Wynik

• PRAWDA - jeżeli \(n\) jest liczbą doskonałą
• FAŁSZ - jeżeli \(n\) nie jest liczbą doskonałą

Przykład 1

Dane

n := 6

Wynik: PRAWDA

Info

Wyjaśnienie

Dzielnikami właściwymi liczby \(6\) są: \(1, 2, 3\)

Po ich zsumowaniu otrzymamy z powrotem liczbę \(6\):

\(6=1+2+3\)

Przykład 2

Dane

n := 8

Wynik: FAŁSZ

Info

Wyjaśnienie

Dzielnikami właściwymi liczby 8 są: \(1, 2,4\)

Po ich zsumowaniu otrzymamy liczbę \(7\):

\(8\not=1+2+4\)

Rozwiązanie naiwne

Tym razem pominiemy rozwiązanie zupełnie naiwne i zaczniemy od naiwnego. Będziemy więc przechodzić przez kolejne wartości od \(1\) do połowy naszej liczby. Tym razem nie chcemy ich wypisywać, tylko zsumować. Potrzebna więc nam będzie dodatkowa zmienna, do której będziemy dodawać kolejne dzielniki. Oczywiście taką zmienną musimy utworzyć przed pętlą. Jaką wartość początkową należy jej nadać? Jak to zwykle bywa, sumowanie zaczynamy od zera.

W pętli, gdy znajdziemy kolejny dzielnik, to dodajemy go do sumy. Na końcu, gdy już zsumujemy wszystkie dzielniki, czyli po wyjściu z pętli, należy sprawdzić, jaki wynik powinniśmy zwrócić. W tym celu porównujemy obliczoną sumę ze sprawdzaną liczbą. Jeżeli są sobie równe, to znaczy, że mamy do czynienia z liczbą doskonałą, więc zwracamy wynik PRAWDA. Jeżeli są od siebie różne, to liczba nie jest doskonała, więc zwracamy FAŁSZ.

Teraz możemy zapisać nasz algorytm.

Pseudokod

funkcja CzyDoskonala(n):
    1. suma := 0
    2. Od i := 1 do n div 2, wykonuj:
        3. Jeżeli (n mod i) = 0, to:
            4. suma := suma + i

    5. Jeżeli suma = n, to:
        6. Zwróć PRAWDA, zakończ

    7. w przeciwnym przypadku:
        8. Zwróć FAŁSZ, zakończ

Schemat blokowy

%%{init: {"flowchart": {"curve": "linear"}, "theme": "neutral"} }%%
flowchart TD
    START(["CzyDoskonala(n)"]) --> K1[suma := 0\ni := 1]
    K1 --> K2{i <= n div 2}
    K2 -- PRAWDA --> K3{"(n mod i) = 0"}
    K3 -- PRAWDA --> K4[suma := suma + i]
    K3 -- FAŁSZ --> K2i[i := i + 1]
    K4 --> K2i
    K2i --> K2
    K2 -- FAŁSZ --> K5{suma = n}
    K5 -- PRAWDA --> K6[/Zwróć PRAWDA/]
    K6 --> STOP([STOP])
    K5 -- FAŁSZ --> K8[/Zwróć FAŁSZ/]
    K8 --> STOP

Złożoność

\(O(\frac{n}{2})\)

Rozwiązanie optymalne

Podobnie jak w przypadku testu pierwszości, również i tutaj możemy sprawdzić dzielniki przechodząc wyłącznie do pierwiastka z zadanej liczby włącznie. Nie wystarczy jednak, że zsumujemy dzielniki do pierwiastka, musimy także uwzględnić te z pary. Dla przykładu, jeżeli wiemy że 6 dzieli się przez 2, to oznacza także, że dzieli się przez 3, ponieważ \(6/2=3\). Musimy jeszcze uważać, by dwukrotnie nie dodać tego samego dzielnika (np. \(4/2=2\)).

Pseudokod

funkcja CzyDoskonala(n)
    1. suma := 1
    2. Od i := 2 do sqrt(n), wykonuj:
        3. Jeżeli (n mod i) = 0, to:
            4. suma := suma + i
            5. Jeżeli (n / i) != i, to:
                6. suma := suma + (n / i)

    7. Jeżeli suma = n, to:
        8. Zwróć PRAWDA

    9. w przeciwnym przypadku:
        10. Zwróć FAŁSZ

Info

sqrt oznacza pierwiastek drugiego stopnia

Schemat blokowy

%%{init: {"flowchart": {"curve": "linear"}, "theme": "neutral"} }%%
flowchart TD
    START(["CzyDoskonala(n)"]) --> K1[suma := 1\ni := 2]
    K1 --> K2{"i <= sqrt(n)"}
    K2 -- PRAWDA --> K3{"(n mod i) = 0"}
    K3 -- PRAWDA --> K4[suma := suma + i]
    K4 --> K5{"(n / i) != i"}
    K5 -- PRAWDA --> K6["suma := suma + (n / i)"]
    K6 --> K2i[i := i + 1]
    K5 -- FAŁSZ --> K2i
    K3 -- FAŁSZ --> K2i
    K2i --> K2
    K2 -- FAŁSZ --> K7{suma = n}
    K7 -- PRAWDA ---> K8[/Zwróć PRAWDA/]
    K8 ---> STOP([STOP])
    K7 -- FAŁSZ ---> K10[/Zwróć FAŁSZ/]
    K10 ---> STOP

Złożoność

\(O(\sqrt{n})\)

Implementacja

C++

Python

Implementacja - pozostałe

Haskell

Powiązane zagadnienia

• Znajdowanie wszystkich liczb doskonałych mniejszych od zadanej wartości \(n\).
• Sprawdzanie, czy w podanym zakresie znajduje się liczba doskonała.
• Sprawdzanie, czy suma cyfr liczby doskonałej też jest liczbą doskonałą.